7 aug. 2025 | Nr. 426 | Van selfie tot meesterportret. Jetje's portretten

Jetje aan het woord

Goedemorgen allemaal op deze mooie dag vol mogelijkheden en nieuwe kansen

Maak je wel eens een selfie van jezelf met je telefoon? Vast wel. Vind je dat de foto je flatteert? Of heb je een boller hoofd dan je bij jezelf voor ogen had? Want dat laatste is een typische afwijking van selfies die veroorzaakt wordt door het feit dat je met een groothoeklens vlak voor je gezicht een foto maakt, terwijl een echte portretfotograaf juist geen groothoek wil gebruiken, dat vanwege het gegarandeerd slechte resultaat dat die lenzen geven in de portretfotografie. Die fotograaf gebruikt liever een lichte telelens die in het algemeen een veel natuurgetrouwer beeld geeft van een gezicht met normale hoogte/breedte verhoudingen. In dit verhaal gaan we in op de verschillen, aangekleed met foto's van Fred Bervoets, een fotograaf die juist in portretten is gespecialiseerd.

Jullie Jetje

Samenvatting van vandaag

		1. Van selfie tot meesterportret;
		2. Een nepplant hoeft geen water;
		3. Vliegende gehaktballen in Valkenburg.

Van selfie naar meesterportret

Ben je benieuwd hoe je méér kunt halen uit je portretfotografie zonder te vertrouwen op professionals. Ontdek hoe je met gewone mensen buitengewone beelden maakt – door in te zoomen op vertrouwen, psychologie en de kracht van het echte moment.

In het kort:

Werken met niet-professionele modellen vereist meer psychologisch inzicht dan technische vaardigheid: Vertrouwen opbouwen is cruciaal voor spontane portretten.

Authentieke portretfotografie draait om empathisch kijken, subtiele regie en het creëren van een veilige omgeving waar het model zichzelf mag zijn.

Echte schoonheid schuilt in de onvolmaaktheden: Door natuurlijk licht, contextrijke omgevingen en minimale nabewerking leg je geloofwaardige beelden vast.

Er worden meer foto's van gezichten gemaakt dan ooit

In de moderne tijd worden er veel gezichten gefotografeerd. Vaak selfies, een vorm van een zelfportret gemaakt met de telefoon. Maar een selfie via de telefoon mag je in veel gevallen geen echt portret noemen. Daarvoor mist die selfie een aantal wezenlijke elementen, die een goed portret definiëren. Een portret is veel meer dan een afbeelding van een gezicht zoals die selfie ons levert.

Een selfie komt vaak op een minder doordachte wijze tot stand

Een portret is een doordachte vertaling in een foto van iemands persoonlijkheid, stemming en context. Een selfie is vaak vluchtig, spontaan en gericht op weergeven van jezelf op een bepaalde plaats en tijd, altijd vanuit een vast perspectief, meestal vanwege de beperkte afstand met een groothoeklens die het gezicht flink vervormt. Er is weinig tot geen aandacht voor licht, compositie of betekenisvolle interactie tussen de geportretteerde en de fotograaf, die in dit geval ook nog eens dezelfde persoon is.

Wat maakt een portretfoto tot een echt portret?

Juist de blik van de fotograaf, de keuze voor sfeer, achtergrond, houding en timing, maken een portret tot een verhalend beeld. Een selfie is een snelle momentopname, vaak beïnvloed door social media, terwijl een portret voortkomt uit aandacht, observatie en intentie. Daarom verdient een selfie wel erkenning als een vorm van creatief uitdrukken van jezelf, maar niet als volwaardig portret in fotografische zin. Maar toch willen veel mensen zichzelf of anderen even vastleggen. En dat zullen geen getrainde modellen zijn, maar pure beginners. Hoe gaat dat dan in zijn werk?

Authentieke beelden van gewone mensen. De kracht van het alledaagse gezicht

In een tijd waarin social media van alle kanten wordt overspoeld met perfect gestileerde portretten van professionele modellen, is er iets opmerkelijks krachtigs aan het fotograferen van gewone mensen. Niet-professionele modellen zoals vrienden, familie, collega’s of zelfs toevallige voorbijgangers, brengen een unieke echtheid en kwetsbaarheid met zich mee. Hun onervarenheid is geen beperking, maar integendeel juist een kans om portretten te maken die écht bij de kijkers binnenkomen. Spontane expressies, niet-gemanipuleerde houdingen en échte emoties: Dit zijn elementen die bij beginners vanzelf ontstaan, zolang jij als fotograaf maar de juiste setting weet te creëren.

Psychologie en vertrouwen als basis

Portretfotografie draait in essentie om verbinding. Bij onervaren modellen is het opbouwen van het noodzakelijke vertrouwen nóg belangrijker dan bij professionals. De camera werkt vaak als een soort van versterker van al aanwezige onzekerheid. Mensen die zichzelf zelden laten fotograferen, worden zich plotseling hyperbewust van hun lichaam, mimiek en blik.

Het neutraliseren van de opgebouwde spanning

Het is daarom aan de fotograaf om eerst de al aanwezige spanning weg te nemen. Begin daarom het gesprek niet over de foto’s, maar over de persoon. Toon oprechte interesse. Vraag naar hun dag, hun werk of wat ze duidelijk leuk vinden om over te praten. Een ontspannen gesprek haalt de druk weg en zorgt dat het model jou vergeet als ‘de fotograaf.' En dat deze jou in plaats daarvan ziet als een betrokken gesprekspartner.

De regie voeren zonder echt te regisseren

Een veelgemaakte fout bij het werken met beginners is overmatige regie. Wanneer je elke pose en blik dicteert, loop je het risico dat het model zich juist nóg minder natuurlijk gaat voelen. Laat ruimte voor eigenheid. Geef zachte richtlijnen in plaats van rigide aanwijzingen. Bijvoorbeeld: “Kijk eens naar dat raam alsof je wacht op iemand,” in plaats van: “Kijk nu naar links en glimlach.”

Uitnodiging tot interpretatie

Deze aanpak nodigt uit tot interpretatie, waardoor de houding vanzelf veel menselijker en een stuk losser wordt. Het resultaat? We zien portretten die veel minder gemaakt aanvoelen en waarin het model zichzelf echt terugziet.

De rol van de omgeving

Voor beginners is een studio vaak intimiderend. Flitsers en allerlei lampen, witte achtergronden, statieven en heel veel kabels zorgen voor een onbekende situatie en een afstandelijk gevoel. Beter is het daarom om te kiezen voor een vertrouwde, natuurlijke omgeving. Denk aan hun eigen huis, een bekend park, of een rustige straat.

Bekende plaatsen geven rust

Een bekende plek zorgt voor comfort en vergroot de kans op ontspannen lichaamstaal. Bovendien levert het interessante context op voor het portret, wat kan bijdragen aan de verhalende waarde van je foto.

Licht zorgt voor een soort stille stem in je beeld

Hoewel techniek belangrijk blijft, speelt licht vooral een psychologische rol bij portretfotografie. Natuurlijk licht werkt vaak het beste bij beginners. Natuurlijk licht voelt minder “gemaakt” en zorgt voor zachte overgangen in het gezicht, wat een stuk meer flatterend werkt.

Kies bij voorkeur voor diffuus licht, zoals bijvoorbeeld bij bewolkt weer of in de schaduw, om keiharde schaduwen en de bij fel licht behorende, knijpende ogen te vermijden. Zo voorkom je dat het model zich visueel ongemakkelijk voelt. En blijf jij volledig in controle over het beeld als fotograaf.

Authenticiteit als esthetische keuze

In de fotografie wordt “authentiek” vaak als een soort esthetisch concept gebruikt. Het is dan meer een stijlkeuze. Maar bij het werken met niet-professionele modellen gaat het niet alleen om stijl, maar om inhoud. De portretten worden een weerspiegeling van hoe mensen echt zijn en dat vereist een ethische benadering.

Je lens helpt je de ander te begrijpen

Gebruik je lens niet om te oordelen of te verfraaien, maar om te begrijpen. Zie jezelf als verteller, niet als regisseur. Door met de nodige empathie te fotograferen, geef je ruimte aan de identiteit van het model. En dat in plaats van alleen jouw eigen visie op te dringen.

Nabewerking met een lichte hand

In de nabewerking ligt de verleiding op de loer om oneffenheden weg te poetsen of glimlachen te accentueren. Wees daar voorzichtig mee. Want het zijn juist de imperfecties als een frons, een wat scheve glimlach of een vlekje op de huid die een portret persoonlijk en geloofwaardig maken.

Door een portret zeer terughoudend te retoucheren, behoud je het karakter van de persoon. En doe je recht aan de eerlijkheid van het moment. Een goed portret is niet perfect, maar echt.

Water heeft geen enkel effect op nepbloemen

Je geeft misschien elke dag water aan iets in je leven – maar groeit het daar ook echt door? Ontdek waarom echte voeding alleen werkt op dat wat echt leeft, niet op schijnbaar levende zaken, met deze metafoor voor het voeden van echt en onecht leven

In het kort:

In een wereld vol schijn en oppervlakkigheid vergeten we soms dat alleen het echte, het levendige, onze aandacht en voeding waard is en werkelijk iets teruggeeft.

Neppe aspecten van ons leven mogen dan minder kwetsbaar lijken, maar ze bieden ons geen groei, geen verbinding, geen betekenis – slechts stilstand en leegte.

Wie bewust kiest voor het échte leven, inclusief zijn ongemakken, betreedt een pad van diepgang, groei en echte voldoening in plaats van holle perfectie.

Een simpele waarheid met een diepe betekenis

"Water heeft geen effect op nepbloemen." Op het eerste gezicht lijkt dit een voor de hand liggende, zelfs banale constatering. Natuurlijk heeft water geen invloed op bloemen van plastic of zijde. Maar als we deze zin zien als een metafoor, opent zich een wereld van betekenis. Want hoeveel delen van ons leven zijn misschien wel mooi om te zien, maar niet levend van binnen?

Leven vraagt de nodige voeding, nepheid helemaal niet

Echte bloemen groeien. Ze hebben zonlicht nodig, water, zorg en soms zelfs wat snoeiwerk om tot bloei te komen. Ze reageren op hun omgeving en veranderen mee met de seizoenen. Nepbloemen daarentegen blijven altijd hetzelfde. Ze lijken perfect, maar veranderen nooit. Ze zijn immuun voor zorg, maar ook voor groei.

Zo is het ook met mensen, relaties, werk en ideeën. Wat echt is, vraagt om aandacht en voeding. Het kan kwetsbaar zijn, maar ook levendig. Wat onecht is en of het nu gaat om een façade die we ophouden, een relatie zonder diepgang, of een overtuiging die we klakkeloos overnemen, verandert niet door aandacht. Het blijft wat het was en nu is: Stilstand.

Herken jij het verschil tussen levend en nep?

In een tijd waarin uiterlijk vertoon en schijn belangrijker lijken dan ooit, is het moeilijk geworden om te onderscheiden wat echt leeft en wat slechts lijkt te leven. Op social media tonen mensen perfect in scène gezette levens. In vergaderingen spreken we vaak in onbegrijpbare managementtaal zonder ziel. En zelfs vriendschappen kunnen soms aanvoelen als pure toneelstukken in plaats van dat er van echte verbinding sprake is.

De vraag is: Waar in jouw leven geef je water aan nepbloemen? Waar steek je energie in iets dat toch niet reageert, dat niet groeit, dat jou niet terug voedt met wat dan ook?

Wat heeft jouw echte aandacht nodig?

De uitnodiging is helder: Richt je zorg, je tijd en je liefde op dat wat leeft. Op dingen die kwetsbaar zijn, maar kunnen groeien. Dat kan een relatie zijn die soms moeilijk is, maar waarin eerlijkheid leeft. Een project dat nog onzeker is, maar potentie heeft. Of delen van jezelf die je lang hebt genegeerd, maar nu roepen om aandacht.

Zoals echte bloemen dankbaar bloeien na een goede waterbeurt, zo kunnen ook echte delen van je leven floreren als je ze voedt. Maar het vraagt moed. Want wat leeft, kan ook verwelken. En wat leeft, kan je raken, veranderen, uitdagen.

Waarom we soms liever voor nep kiezen

Nep voelt veilig. Een nepplant verwelkt niet, maakt geen rommel, vraagt geen aandacht. Maar het geeft ook niets terug. Net zoals een leven zonder risico’s of diepgang misschien minder pijnlijk is, maar ook minder echt.

Soms kiezen we voor nep omdat we teleurgesteld zijn geweest in het echte. We zijn gekwetst in echte relaties. We zijn gefaald in echte dromen. En dus bouwen we een façade, kiezen we voor veilig, voor controleerbaar. Maar uiteindelijk blijft het onbevredigend.

De kracht van bewuste voeding

Water geven aan wat leeft, betekent investeren in dingen die jou ook voeden. Niet per se makkelijk, wel betekenisvol. Echte gesprekken voeren in plaats van oppervlakkige beleefdheid. Eerlijk zijn over wat je voelt, ook als dat spannend is. Creatief durven zijn, ook als het resultaat onzeker is.

Wanneer je je leven vult met echte dingen die kunnen groeien, veranderen en je zullen verrassen, ontstaat er ruimte voor meer in je leven. Voor meer beweging. Voor meer verbinding.

Laat het neppe los en kies voor het levende

Het is niet erg om te erkennen dat je sommige “nepbloemen” in je leven hebt staan. We hebben ze allemaal. Soms als bescherming, soms uit gewoonte. Maar durf jezelf te vragen: Wat zou er gebeuren als ik mijn aandacht verleg naar het levende? Wat als ik mijn energie richt op wat kan groeien, wat gevoed wil worden, wat betekenis heeft?

Je zult zien dat het leven zich op onverwachte manieren aan je toont. Het is en blijft onvoorspelbaar en kwetsbaar, maar vol met kracht.

Valkenburg en vliegende gehaktballen

Als ik een keertje in Limburg kom en dat gebeurt bijna elk jaar wel een keertje, dan staat een bezoekje aan Valkenburg ook meestal wel op het programma. Het is een stuk meer op het toerisme gebaseerd dan andere Limburgse plaatsen. Die trekken ook wel toerisme, maar die komen meer voor de natuur en de vele wandelpaden dan voor de gehaktballen van Valkenburg.

Nu we het daar toch over hebben, een oom liep rond etenstijd door Valkenburg toen er plotseling door het open raam een gehaktbal naar buiten kwam vliegen die hem vol op een oor trof. Was veroorzaakt door een lichte ruzie binnen het restaurant, vermoedelijk over de kwaliteit van de betreffende bal.

Opmerkelijk genoeg veroorzaakte het incident, dat veel vette rommel gaf, geen enkel medelijden, maar lag de hele omgeving slap van de lach. Tsja, zo'n voorval geeft toch bepaalde bijgedachten over zo'n dorp. Maar de angst voor rondvliegende eetwaren weerhoudt me er niet van er regelmatig te komen.

We gaan werken met lappen stof in het park dat van de Floriade in Hoofddorp is overgebleven, maar helaas mogen veel foto's niet van Zuck.

Colofon

Jetje's dag verschijnt in principe elke werkdag. Deze publicatie wordt uitgegeven door Henriëtte Sibie samen met Team Jetje, het team dat haar ondersteunt. Het team bestaat uit een wisselend aantal medewerkers. Team Jetje is inmiddels ook in te zetten voor ander schrijf- en fotografiewerk, waar bijvoorbeeld een regionale krant al gebruik van maakt. Voorwaarde is wel dat je in de kunst of de fotografie bezig bent.

Bijdragen

Mocht je ook eens een bijdrage aan Jetje's dag willen leveren, dan is dat altijd mogelijk. Er zijn geen kosten aan plaatsing verbonden, maar er is ook geen sprake van een vergoeding. Het geeft jouw werk wel een leuke exposure. Want dit weblog wordt goed gelezen. Een verwijzing naar je eigen website, weblog, Facebookpagina en vergelijkbaar is altijd toegestaan maar liever geen affiliate links.

Bij belangstelling of vragen kun je altijd contact met me opnemen en dan kijk ik graag samen met jou wat er mogelijk is. En dat is wat mij betreft best veel.