15 april 2025. Dag van de kunst

Jetje aan het woord

Goedemorgen allemaal op deze mooie dag vol mogelijkheden en nieuwe kansen

In het begin van Jetje's dag werkten we veel met zogenaamde inhaakdagen. Dat was "De dag van..." en dergelijke. Maar na een paar seizoenen heb je ze allemaal gehad of ze zijn voor ons doel niet bruikbaar. Maar vandaag is het de dag van de kunst. Een wat minder bekende dag, want in veel "inhaakkalenders" staat deze dag niet. Toch is het een wereldwijde officiële dag, opgericht door de Unesco, onderdeel van de Verenigde Naties. Misschien moet er juist in Nederland eens wat meer aandacht voor komen. Speciale exposities bijvoorbeeld.

Maar vandaag vieren we op Jetje's dag de dag van de kunst met een speciale fotoshoot door Frank de Leeuw. Fotograaf en kunstenaar uit Vinkenveen die al vele jaren actief is in allerlei kunstrichtingen. Hij is jarenlang voorzitter geweest van Atelier de Kromme Mijdrecht, is nog actief in kunstenaarsvereniging "KunstRondeVenen" en geeft leiding aan een modeltekenclub. Hij was destijds mede-oprichter van Mainport Art Productions. Dat Frank zelf veel fotografeert en kunst maakt spreekt dan wel vanzelf. Frank de Leeuw. Onthoud die naam als het om kunst gaat.

Jullie Jetje

Samenvatting van vandaag

		1.Jetje viert de dag van de kunst met een fotoshoot samen met Frank de Leeuw;
		2. Er is meer verband tussen beeldende kunst en performancekunst dan je zou denken;
		3. In Enkhuizen is het goed wandelen en het verleden opsnuiven.

15 april. De dag van de kunst

Beeldend kunstenaar, voel je geroepen! 15 april is jouw dag. Laat je werk spreken, vier je vrijheid, en verbind de wereld met jouw unieke creatieve stem!!

In het kort:

Op 15 april vieren we Wereld Kunstdag. Dé dag waarop beeldend kunstenaars wereldwijd erkenning krijgen voor hun creatieve kracht en culturele bijdrage. Of het werkt? Ach, als je het niet doet gebeurt er ook niets. Kunst overstijgt grenzen, werkt sterk verbindend op mensen en spreekt waar woorden niet altijd de juiste boodschap over weten te brengen. Kortom, deze Wereld Kunstdag staat in het teken van expressie. Van vrijheid. Van diversiteit. Kortom, van kunst.

Of je nu schildert, beeldhouwt, tekent of op enigerlei wijze experimenteert: 15 april is hét moment om jouw kunst te tonen, te delen en samen te vieren met de rest van de wereld.

Op 15 april viert de wereld jou en jouw kunst

Beeldend kunstenaar, jouw werk doet ertoe. Niet alleen vandaag, niet alleen voor jouw omgeving, je klanten of je volgers op social media, maar voor de hele mensheid. Op 15 april viert de gehele wereld de Wereld Kunstdag. Het is dan ook een dag die helemaal in het teken staat van kunst in alle verschijningsvormen, creativiteit en culturele expressie. Deze internationale feestdag is in het leven geroepen door de Unesco, onderdeel van de Verenigde Naties en is dé gelegenheid om kunst te laten als bron van verbinding, vrijheid en verbeeldingskracht. Menselijke eigenschappen waar het buiten de kunstwereld nog wel eens aan ontbreekt.

Waarom de wereld kunstdag zo belangrijk is

Wat zou een wereld zonder kunst zijn? Een levenloos landschap zonder kleur of, emotie. Kunst laat ons dingen voelen, laat ons dromen, leert ons vragen te stellen en doet de realiteit oprekken naar een nieuwe maatschappij. Kunst vertelt juist die verhalen die niet zo gemakkelijk in woorden te vatten zijn. Kunst brengt gemeenschappen samen en het opent nieuwe gezichtspunten en perspectieven op de meest complexe zaken. Juist daarom verdient de kunst een eigen jaarlijkse viering. Het moet een dag zijn waarop jouw creativiteit in de schijnwerpers staat.

Kunst is dé universele taal

Wereld Kunstdag is meer dan een viering. Het is een soort van oproep. Een oproep om kunst in te zetten als brug tussen culturen. Als de motor achter empathie naar elkaar toe. Het dient een vrijplaats voor individuele expressie te zijn. Kunst kent helemaal geen landsgrenzen met hun douane en invoerheffingen. Kunst kent geen taalbarrières, want het spreekt overal dezelfde taal. Of je nu schildert in Parijs, beeldhouwt in Nairobi, tekent in Tokio of mixed media maakt in Amsterdam, de verbindende werking van kunst wordt overal op dezelfde manier gevoeld.

Vrijheid en expressie staan in het middelpunt

Een essentieel onderdeel van de Wereld Kunstdag is de viering van artistieke vrijheid. Als kunstenaar heb je het unieke voorrecht én de verantwoordelijkheid om zonder vooroordeel en aannames uitdrukking te geven aan wat er leeft. En dan niet alleen binnenin jezelf, maar ook in de rest van maatschappij. Op deze dag van de kunst staan we stil bij hoe belangrijk het is dat kunstenaars wereldwijd vrijuit hun scheppende werk kunnen doen, zonder enige censuur of beperking.

Doe mee aan deze dag en laat je kunst spreken

Of je nu professioneel kunstenaar bent, student aan een kunstacademie of autodidact die nog maar net begonnen is, de Wereld Kunstdag nodigt ook jou uit om er actief aan deel te nemen. Zet je kunstwerken online, organiseer een kleine expositie, nodig mensen uit in je atelier, of post een video waarin je jouw maakproces laat zien. Geen actie is daarbij te klein. Het gaat er maar om dat jouw stem, al dan niet in jouw eigen artistieke taal, gehoord en gezien gaat worden.

Bezoek, ontdek en beleef

Naast het zelf maken en tonen van kunst, kun je de Wereld Kunstdag ook vieren door kunst van anderen te beleven. Bezoek vandaag eens een museum, loop eens een galerie binnen, steun een lokale kunstenaar, of ga naar een kunstmarkt. Kijk met nieuwe ogen naar de kunstwerken van anderen, laat je door hen inspireren en deel ook jouw ervaring. Door hun kunst te beleven doe je ook het vakmanschap van je collega’s wereldwijd, eer aan.

Een dag met impact die ver voorbij 15 april doorwerkt

Hoewel Wereld Kunstdag slechts één dag op de kalender beslaat, is de impact ervan blijvend. Door jouw deelname draag je bij aan een wereldwijde beweging die het belang van kunst onderstreept. Je laat zien dat kunst leeft, dat het ertoe doet. En dan niet alleen in musea of op kunstbeurzen, maar in het dagelijkse leven. De kracht van kunst zit niet in grootsheid, maar in echtheid.

Kunstenaars als culturele ambassadeurs

In een wereld vol veranderingen, onzekerheden en maatschappelijke uitdagingen zijn kunstenaars belangrijker dan ooit. Jij, de kunstenaar, bent een verhalenverteller. Je toont een spiegel van de tijd. Jij bent de schepper van de hoop. Wereld Kunstdag herinnert ons eraan dat kunstenaars niet alleen makers zijn. Ze zijn ook boodschappers van verbinding en ambassadeur van de vrijheid. Dat maakt de rol van de kunstenaar essentieel. Dat is vandaag. Maar in feite geldt het elke dag.

Laat je inspireren. En zorg zelf voor inspiratie

Gebruik 15 april als brandstof voor je creatieve vuur. Maak iets nieuws, deel een bestaand kunstwerk opnieuw met een ander verhaal of een andere context. Ga bij jezelf te rade waarom je juist deze vorm van kunst maakt. Ga in gesprek met andere kunstenaars. Kijk er naar hoe zij deze dag van de kunst beleven. En versterk zo jouw creatieve netwerk. De energie van deze dag werkt aanstekelijk Wees dus niet bang om je kunst vandaag te laten schitteren.

Vier de kunst, vier jezelf

Kortom: Wereld Kunstdag is jouw dag. Het is een ode aan jouw vak, jouw visie en jouw verbeeldingskracht. Vier deze dag. Toon de dag aan anderen, leef deze dag. Trek je penselen uit de kast, pak die klei, zet dat doek op een ezel, open je schetsboek. Wat jouw medium ook is, geef het vleugels op 15 april en laat het vliegen. Laat vandaag, 15 april, zien dat de kunst leeft als nooit tevoren. Dat jij leeft. En dat de wereld mooier is met jouw werk erin. Dus beeldend kunstenaar, voel je geroepen! 15 april is jouw dag. Laat jouw werk spreken. Laat de wereld jouw taal horen. Vier je artistieke vrijheid.

Alle bovenstaande foto's zijn Copyright van Frank de Leeuw uit Vinkenveen.

De krachtige onderlinge versterking van beeldende kunst en performancekunst

Beiden kunstvormen hebben meer gemeen dan je zou denken

In de wereld van de hedendaagse kunst worden grenzen steeds vaker overschreden. Vroeger waren er voor iedereen duidelijke scheidslijnen tussen de verschillende kunstvormen zoals schilderkunst, beeldhouwkunst, theater en dans. Maar in de huidige tijd zien we een steeds grotere vervlechting. Een van de meest intrigerende verbindingen is wel die tussen beeldende kunst en performancekunst. Hoewel ze ogenschijnlijk verschillen in vorm en uitvoering, vullen deze kunstvormen elkaar op verrassende manieren aan. Hoe zouden ze elkaar kunnen versterken? Zodat de combinatie kan leiden tot een rijkere kunstervaring voor het publiek? Laten we ze eerst beiden maar eens even bekijken.

Wat is beeldende kunst?

Beeldende kunst verwijst naar artistieke uitingen die tastbaar of zichtbaar zijn, zoals schilderijen, tekeningen, fotografie, installaties en sculpturen. De nadruk ligt bij beeldende kunst meestal op de vorm, de compositie, het materiaal en de impact die een kunstwerk maakt. Beeldende kunst is meestal statisch. Het hangt waar het hangt en het staat waar het staat. Het kunstwerk is een object dat een tijdloze aanwezigheid heeft in een bepaalde ruimte.

Performance bij opening van een expositie over textielkunst

Wat is performancekunst?

Performancekunst is daarentegen per definitie tijdelijk. Zeer tijdelijk zelfs. Performancekunst draait om actie. Het gebruik van het lichaam. De aanwezigheid en een vaak intensieve onderlinge interactie tussen de kunstenaar, het publiek en de ruimte. Een performance kan dans bevatten, gesproken teksten in verschillende varianten, stilte, rituelen of gewone alledaagse handelingen. Performance is meestal live, maar het kan ook worden gedocumenteerd met behulp van video of fotografie waardoor het weer een andere waarde als kunstwerk kan krijgen. Dan heb je een vorm die wél heel goed bewaard kan blijven. Het werk van vele performancekunstenaars is dan ook vastgelegd in boeken.

Toch is het onderscheid tussen deze twee kunstvormen in de praktijk lang niet altijd zo scherp. Juist in de ruimte tussen het gemaakte beeld en de performance ontstaat vaak de mogelijkheid tot een boeiende dialoog.

De gedeelde basis van performancekunst en beeldende kunst

Zowel beeldende kunst als performancekunst vertrekken vaak vanuit een conceptueel uitgangspunt. Dus vanuit een idee. In beide gevallen probeert de kunstenaar een idee, emotie, visie of maatschappelijk thema naar het publiek te communiceren. De keuze van het medium, of dat nu een sculptuur of een menselijk lichaam is, is ondergeschikt aan de boodschap die overgebracht moet worden. Deze gemeenschappelijke basis maakt het logisch dat de disciplines elkaar op gaan zoeken en er sprake is van onderling beïnvloeden.

Een beeldend kunstenaar die zich bezighoudt met sociale kwesties kan er voor kiezen zijn kunstwerk letterlijk tot leven te brengen door middel van performance. Omgekeerd kan een performancekunstenaar beeldende elementen inzetten om een beeld of afbeelding te maken die de handeling verder weergeeft en verdiept.

Performance in de beeldende kunst

Veel hedendaagse beeldende kunst heeft elementen van een performance in zich. Denk aan kunstenaars die live aan hun kunstwerk werken in een galerie, of interactieve installaties waar het publiek een essentiële rol speelt. In zulke gevallen wordt de handeling (het maken, het deelnemen) zelf een vorm van performance.

Een treffend voorbeeld is de Belgische kunstenaar Jan Fabre, die tekeningen maakt met zijn eigen bloed of zich als een levend standbeeld in een museum plaatst. Hier wordt de kunstenaar zelf onderdeel van het kunstwerk. Zijn lichaam, handelingen en keuzes worden net zo belangrijk als het visuele eindresultaat.

Beeldende kunst als decor en rekwisiet

In de performancekunst zijn de beeldende elementen zoals kostuums, gebruikte objecten, props en decors vaak van doorslaggevend belang. Die elementen zorgen voor de sfeer van de omgeving, waarin de handeling plaatsvindt. Ze geven onder meer een symbolische lading aan de performance. Een performance zonder beeldende componenten kan wel heel kaal of vluchtig aanvoelen. Beeldende elementen verankeren de actie in iets tastbaars.

De kunstwerken van Annette Messager illustreren dit mooi. Haar installaties bestaan uit objecten, tekeningen en textiel, maar wanneer ze deze combineert met performance – bijvoorbeeld door elementen langzaam te laten bewegen of door haar eigen lichaam erbij te betrekken – ontstaat er een veel meer gelaagd en poëtisch geheel.

De performance als verlenging van het beeldende werk

Sommige kunstenaars gebruiken performance als een middel om hun beeldend werk te activeren. Een sculptuur of installatie krijgt pas echt betekenis wanneer het lichaam er verbinding mee heeft. Dit zien we bijvoorbeeld bij Rebecca Horn, die kinetische sculpturen maakt die reageren op beweging, of die gedragen kunnen worden op het lichaam van de kunstenaar of een performer.

Performance wordt hier geen losstaande kunstvorm, maar een tijdelijke verandering van het beeldende kunstwerk. Het moment van uitvoering laat een andere kant zien van het kunstwerk. En dat kun je als toeschouwer niet ervaren door alleen maar naar het kunstwerk te kijken.

Documentatie slaat een brug tussen tijdelijk en blijvend

Een belangrijk aspect van performancekunst is haar vergankelijkheid. Wat overblijft is vaak alleen de gemaakte documentatie. Denk aan foto’s, video’s, schetsen, of objecten die gebruikt zijn tijdens de performance. Deze documenten krijgen een eigen status binnen de beeldende kunst. Ze worden tentoongesteld als autonome kunstwerken en maken het mogelijk om de performance alsnog via afbeeldingen te ervaren, zij het dat de aanwezigheid natuurlijk altijd veel toevoegt.

De legendarische kunstenaar Marina Abramović speelt hier nadrukkelijk mee. Haar performances zijn zeer intens en uitermate fysiek, maar de video-opnamen, foto’s en notities die ervan overblijven, worden wereldwijd in musea gepresenteerd als volwaardige kunstobjecten. De documentatie is niet slechts een vorm van bewijs. Het is een nieuwe vorm van beeldende kunst geworden.

De rol van het publiek bestaat uit participatie en beleving

Een ander belangrijk raakvlak is de manier waarop het publiek betrokken wordt. In beeldende kunst is de toeschouwer traditioneel passief: Je kijkt, je denkt, je bewondert. In performancekunst wordt die passiviteit vaak doorbroken. Je staat in dezelfde ruimte. Je wordt aangekeken. Je wordt aangesproken of je wordt zelfs uitgenodigd om deel te nemen.

Door performance en beeldende kunst te combineren, ontstaat er een nieuwe kunstvorm waarin de kijker zowel waarneemt wat er gebeurt als vaak deelneemt. Dit kan leiden tot een diepere betrokkenheid. Het maakt de kunstervaring nog veel intenser en een stuk persoonlijker.

Een vruchtbare kruisbestuiving

Het verband tussen beeldende kunst en performancekunst is dynamisch en inspirerend. Beide disciplines hebben hun eigen kracht. Maar juist in hun samenspel ontstaat een rijkere en meer gelaagde kunstvorm. Beeldende kunst geeft een performance een zekere verankering. Performancekunst brengt weer beweging, tijd en emotie in die beeldende kunst. Zo versterken ze elkaar.

Kunstenaars die deze disciplines combineren, scheppen ervaringen die niet alleen mooi zijn om naar te kijken, maar die ook het publiek raken, verrassen en zelfs tot actie aanzetten. Ze nodigen het publiek uit om niet alleen te kijken, maar ook te voelen, te denken en te handelen. In een tijd waarin kunst steeds meer over beleving en betekenis gaat, is de samenwerking tussen beeld en performance actueler dan ooit.

Herinner je je deze nog?

Vandaag in de herinnering: 11 maart 2022. Reigers en aardbeien

Een aardbeiennet kan nodig zijn om te voorkomen dat de vogels jouw met zoveel moeite gekweekte aardbeien opeten. Maar ze hebben ook een risico. Namelijk dat er een reiger in verstrikt raakt. En een reiger met een grote scherpe snavel die volkomen in paniek is, heb je er dan nog niet uit. Een verslag staat in de herinnering van vandaag.

ENKHUIZEN

Er zijn van die plaatsen in Nederland die blijven trekken om er weer eens een bezoekje te brengen. En zo kom ik regelmatig in de oude steden rond het IJsselmeer, zoals Monnikkendam, Hoorn, Medemblik en Enkhuizen. Van die laatste stad zijn hier een paar foto's opgenomen. Enkhuizen heeft door zijn ligging vroeger een grote rol gespeeld en daar zijn zeker nog sporen van te vinden. Dit was vroeger niet het vooral op de watersport en het toerisme ingestelde plaatsje dat het nu is. Het is echt zo'n plaats waar je rondslentert en het verleden nog op kunt snuiven. Ik kom er vast nog wel eens.

Morgen duiken we in de fashion.

Colofon

Jetje's dag verschijnt in principe elke werkdag. Deze publicatie wordt uitgegeven door Henriëtte Sibie samen met Team Jetje, het team dat haar ondersteunt. Het team bestaat uit een wisselend aantal medewerkers.

Team Jetje is inmiddels ook in te zetten voor ander schrijf- en fotografiewerk, waar bijvoorbeeld een regionale krant al gebruik van maakt.

Wil je een bijdrage leveren?

Mocht je ook eens een bijdrage aan Jetje's dag willen leveren, dan is dat altijd mogelijk. Er zijn geen kosten aan plaatsing verbonden, maar er is ook geen sprake van een vergoeding. Het geeft jouw werk wel een leuke exposure. Want dit weblog wordt goed gelezen. Een verwijzing naar je eigen website, weblog, Facebookpagina en vergelijkbaar is altijd toegestaan maar geen affiliate links.

Belangstelling of vragen?

Bij belangstelling of vragen kun je altijd contact met me opnemen en dan kijk ik graag samen met jou wat er mogelijk is. En dat is wat mij betreft best veel.