23 september 2022. Hemelse gedachten met Harry Mulisch en Harry Mens

Jetje aan het woord

Soms stuit je al zappend op de televisie wel eens op discussies waar je later eens over na gaat denken. Met name het rotsvaste geloof van mensen is iets waar ik mij nog wel eens over verbazen kan. Maar goed, iedereen zijn of haar ding en je moet altijd zo veel mogelijk doen en denken waar je je goed bij voelt.

Over goed voelen en goed zijn in iets gesproken, ook daar gaan we vandaag eens even naar kijken.

En we sluiten af met een bezoekje aan Zierikzee.

Jullie Jetje

www.jetjesdag.nl | Model Henriëtte Sibie | Nicolaas/S fotografie | Jetje in het groen |

Samenvatting van vandaag

		Je opvoeding bepaalt vaak hoe je tegen religieuze onderwerpen aankijkt en die opvoeding is afhankelijk van de wieg waar je in terechtgekomen bent;
		Een interessant dilemma. Moet je slechte leerlingen helpen of juist de uitblinkers?;
		We brengen een bezoek aan Zierikzee, nadat we daar eerder in de week al naar op weg waren.

Hoe kunstenaars een wereldbeeld bepaalden

Ik kwam tijdens het rond zappen op de televisie bij toeval terecht in een discussie over hoe de hemel er nu uitzag. En dat is een gebied waar heel wat discussie over mogelijk is en waar ook nog wel het één en ander aan te ontdekken valt.

"De ontdekking van de hemel" is een bekend boek van de schrijver Harry Mulisch. Ik ken het boek niet anders, dan van de titel en kan er dus niet over meepraten. Mulisch is niet één van mijn favoriete schrijvers, maar misschien komt het er ooit nog eens van. Er zijn wel meer dingen in mijn leven gebeurd, die ik nooit van te voren vermoed had. En voor sommige mensen tel je gewoon intellectueel niet mee, als je dit boek niet gelezen hebt en vooral als je het dan ook nog eens niet geweldig vindt. Want in dat geval heb je er te weinig van begrepen en geeft een negatieve mening alleen maar aan dat je in feite te dom bent voor dergelijke verfijnde romans. Oké, we beperken ons dan maar even tot de titel.

In mijn mijn jonge jaren in Epe op de Veluwe was er weinig aan de hemel te ontdekken. Die was er gewoon en riep verder geen vragen op. De dominee schetste 's zondags een duidelijk beeld hoe het er daar uit zag. Alsof hij er regelmatig een bezoek aflegde. Het ontbrak er nog maar aan, dat hij er dia's van vertoonde, ofwel een lezing met lichtbeelden, zoals dat in die tijd nog heette.

Maar een beeld hadden wij kerkgangers er wel van. Een plek waar iedereen blij was en de hele dag aardig tegen elkaar. Een plek zonder ruzie, zonder vechten, zonder oorlog. Ja, eigenlijk zonder al die dingen waar wij mensen liever niet mee geconfronteerd worden.

Als je goed geleefd had ging je automatisch naar de hemel toe. Leefde je minder goed, dan kon je het schudden en ging je naar een veel onprettiger gebied, dat dan de hel werd genoemd. Een ook die hel wist de dominee te beschrijven alsof hij er regelmatig kwam. Je voelde als het ware de warmte je al tegemoet komen.

De mensen die in een kerkelijke omgeving opgroeien zoals ik, maar er in blijven hangen, hebben verder weinig vraagtekens bij dit beeld. Het wordt volledig voor waar aangenomen en eventuele onlogica wordt afgedaan met de dooddoener dat het nu eenmaal getuigt van een rotsvast geloof als je alles voor zoete koek aanneemt.

Maar waar komt dit beeld van een idyllisch landschap met blije mensen nu vandaan? Of van dat uit de hand gelopen rookhol dat de hel werd genoemd? Daarvoor moeten we terug naar de tijd dat Europa weer wakker werd. Rond 1300/1400. De tijd van de Renaissance. De tijd dat de kunst weer leven ingeblazen werd, niet in de laatste plaats door Vlaamse en Noord-Nederlandse schilders. Die schilders werkten vaak in opdracht van de kerk.

De gelovigen konden niet lezen. Trouwens, er waren ook nauwelijks boeken. Hooguit met de hand overgeschreven exemplaren die ook vooral in kerken en kloosters te vinden waren. Toch moest er bij de kerkgangers een beeld gevestigd worden hoe het hiernamaals eruit zag. En daar lag typisch een taak voor de schilders. Met wat hulp en instructie van de kerk was het voor hen geen probleem om hemel en hel feilloos vast te leggen. En daarmee was het beeld bekend. En in feite is dat hetzelfde beeld dat we nog steeds voor ogen hebben voor onze bestemming als we het aardse tranendal verlaten hebben.

We leren uit de Bijbel dat het je ziel is die naar de hemel gaat. Of bij wangedrag naar de hel. Dat klopt ook wel want van dat stoffelijke lichaam blijft al snel niets meer over. En ga je naar Harry, )* dan blijft er al heel weinig van over. En bij de meeste ouderen was ook op aarde toch al niet veel moois van het lichaam meer over. Al die mooie mensen in dat arcadische landschap in olieverf geven dus ook al een behoorlijk vertekend beeld.

Wat die ziel nu eigenlijk was of is, is ook iets waar ladingen wetenschappers zich al over gebogen hebben. Het is ook een wat vaag begrip met heel wat verder ongekende eigenschappen. Want er moest toch iets zijn dat naar het hiernamaals kon. Want dat het al op aarde af- en uitgeleefde lichaam die reis ging maken, was zelfs in de middeleeuwen al niet lekker meer te verkopen.

Al met al valt er aan dat beeld van die hemel nog heel wat te ontdekken. Misschien dat ik die dikke pil van Mulisch toch nog eens moet gaan lezen.

)* Sorry voor deze lokale uitdrukking. Maar de bekende TV-persoonlijkheid en makelaar Harry Mens heeft een crematorium in mijn woonplaats Lisse laten bouwen en dat heeft plaatselijk voor wat bizarre uitdrukkingen gezorgd. "Hij is naar Harry" duidt dus op een crematie.

Vandaag gaan we in het groen. Met een oranje accentje. Groen staat bekend als een rustige kleur. Misschien een kleur die uit dat oogpunt minder bij mij past, maar ik ben toch wel tevreden met het resultaat. Ik mag graag combineren en experimenteren en dan moet toch echt alles kunnen, nietwaar?

Haiku van de dag

Helpen we de beste of de slechtste?

Een mens kan niet overal goed in zijn, toch? Dan kun je twee dingen doen. Je kunt je helemaal storten op dat waar je niet goed in bent om dat te verbeteren. In het gunstigste geval zul je dan je achterstand op dit onderwerp voor een heel groot deel wegwerken, maar de kans dat je er echt op zult gaan uitblinken is vrijwel nihil. Daarvoor ben je veel te laat begonnen en moet je eerst een inhaalslag maken ten opzichte van andere experts.

Een andere benadering is om te accepteren dat je bepaalde dingen niet kunt of weet en het dan los te laten. Laat een ander het maar gaan doen en betaal die er desnoods voor. Zelf ga je aan de gang met wat je al weet en kunt. Of met die dingen waar je al echt goed in bent. Daar kun je namelijk nog altijd een echte uitblinker in worden. Een goede start heb je al en misschien zelfs wel al een voorsprong op anderen.

Streef er dus altijd naar om aan die dingen je tijd en je energie te besteden, in plaats van aan zaken waar je toch niet goed in bent. Dat is het uitgangspunt.

Het is totaal niet belangrijk wat je zelf of anderen vinden dat je eigenlijk zou MOETEN doen. Want achter dat MOETEN zit meestal een maatschappelijk standpunt dat in de loop der tijd zo gegroeid is. Een dergelijk maatschappelijk standpunt mag je altijd rustig ter discussie stellen.

Laat ik dit verhaal afsluiten met een gesprek dat ik had met een kunstenaar die in de VS had gestudeerd op een kunstacademie. Nu kennen we allemaal de Nederlandse aanpak. De nadruk ligt er op dat iedereen min of meer mee moet kunnen komen en dat de uitblinkers zich zelf wel zullen redden. Tot de verbazing van deze kunstenaar was de aanpak op de academie in de VS heel anders. Wie goed was kreeg steeds meer aandacht en verdere mogelijkheden om zich te ontwikkelen toegeschoven. Wie achterbleef kreeg nauwelijks aandacht meer en werd duidelijk gemaakt dat hij of zij beter iets anders kon gaan doen.

In Nederland zou hier overal schande van gesproken worden, maar daar in de USA werd het gezien als de beste manier om alleen de allerbeste leerlingen op een school te krijgen. Dit tot voordeel van de leerling én van de maatschappij. Toch opmerkelijk hoe op dit punt de meningen in toch echt wel ontwikkelde landen kunnen verschillen.

Herinner je je deze nog?

Schilderijen moet je zo af en toe schoonmaken. En dat is een vak apart. Maar je kunt ze toch ook gewoon in de wasmachine doen als ze niet te groot zijn? Jet je geeft een demonstratie.

Zierikzee

Als je Zierikzee nadert vanaf het Hellegatsplein dan zie je van grote afstand de stompe kerktoren die het dorp domineert. Je komt in Zeeland dat soort kerktorens vaker tegen. Ze geven soms de indruk dat ze niet helemaal afgerond zijn. Maar goed, Zierikzee is wel een mooi plaatsje om eens rond te lopen. Een haven die tot ver in het dorp doorloopt, geeft bijna altijd wel een levendig effect en zo ook hier.

Maandag heb ik als het goed is iets heel bijzonders. Ik neem namelijk zaterdag deel aan de poldercross. Veel water, bagger en koeienpoep. Maar eens kijken wat daar uitkomt. Maar intussen wens ik iedereen een heel prettig weekend.

Colofon

Jetje's dag verschijnt in principe elke werkdag. Deze publicatie wordt uitgegeven door Henriëtte Sibie samen met Team Jetje, het team dat haar ondersteunt. Het team bestaat uit een wisselend aantal medewerkers. Team Jetje is inmiddels ook in te zetten voor ander schrijf- en fotografiewerk, waar bijvoorbeeld een regionale krant al gebruik van maakt. Voorwaarde is wel dat je in de kunst of de fotografie bezig bent.

Bijdragen

Mocht je ook eens een bijdrage aan Jetje's dag willen leveren, dan is dat altijd mogelijk. Er zijn geen kosten aan plaatsing verbonden, maar er is ook geen sprake van een vergoeding. Het geeft jouw werk wel een leuke exposure. Want dit weblog wordt goed gelezen. Een verwijzing naar je eigen website, weblog, Facebookpagina en vergelijkbaar is altijd toegestaan maar liever geen affiliate links.

Bij belangstelling of vragen kun je altijd contact met me opnemen en dan kijk ik graag samen met jou wat er mogelijk is. En dat is wat mij betreft best veel.