29 november 2021. Jetje kijkt terug op 2021

		2021 was een jaar vol rare verrassingen en onvoorspelbare zaken, zoals je die niet veel meemaakt;
		Plannen kwamen en gingen weer in de ijskast, op en neer met het virus en de regering;
		Lockdown? Wat voor lockdown? Zo vraagt de depressieve luchtfietser zich af.

Een onvoorspelbaar jaar

We leven eind november. Tijd om met Jetje's dag vandaag eens wat om te kijken en morgen, de laatste dag van de maand, vooruit te gaan kijken naar december en verder naar 2022.

Begin van 2021 zaten we in een lockdown met de "Engelse variant." Weet je het nog? Dat was pas een enge variant. Daar zouden we heel, heel veel last mee krijgen, maar uiteindelijk hoorde je er niet veel meer van. Maar daarna zou het allemaal beter worden, zo werd ons door de overheid, samen met Irma, beloofd. Mooie tijden lagen in het verschiet en iedereen kreeg er weer zin in. En mijn plannen, die al een tijdje op de plank lagen om weer te starten met een nieuw bedrijf, werden weer afgestoft. Er lag al een flinke laag stof op, want het was al rond een jaar geleden dat het virus voor het eerst toesloeg.

Om mijn plannen te kunnen realiseren wilde ik eerst een fundament leggen, waarbij ik een veelzijdig beeld neer kon gaan zetten. Alleen was het project te groot om het allemaal alleen te doen en dus kreeg ik hulp. Van wat we Team Jetje genoemd hebben. Per 1 februari begonnen we vol goede moed met Jetje's dag. Ik stond in de bagger, in de sneeuw, in de zon en waar al niet om op de foto te gaan. Het was vaak wel lachen. En het aantal lezers van Jetje's dag groeide snel. Wat dat betreft was het een heel motiverende tijd.

En toen lag er plotseling een brief in de bus. Mijn appartement ging vrij plotseling in de renovatie, omdat een "G"-klasse energielabel vandaag de dag niet meer kan. Dat geeft nu eenmaal grote problemen met Jesse Klaver. Die renovatie was al sinds 2013 elk jaar wel een keertje aangekondigd, maar met dat verschil dat er nu een paar dagen later een aantal zware graafmachines de omgeving om ging ploegen en versterken. Een grote kraan plempte een paar bouwketen en zeecontainers op de parkeerplaats. Het werd kennelijk menens. En dat was lastig, want daar ging mijn veelgebruikte fotostudio, kantoortje en dergelijke. Alles zou voor maanden buiten gebruik zijn. Zelf moest ik even uit mijn appartement. En dus was het gewoon beter om Jetje's dag drie maanden op te schorten. Uiteindelijk werden dat er vier.

Per 1 september was ik weer zo ver dat ik iets kon gaan plannen. Mark en Hugo bruisten van het enthousiasme en alles zag er rooskleurig uit. De vogeltjes floten, de kikkers kikkerden in de sloot, de bloemen bloeiden. 1 november was D-day. De dag dat het virus door Mark en Hugo definitief verslagen zou zijn en met de staart tussen de benen vertrokken. En ik startte alles vol goede moed weer op. Jetje's dag, een paar projecten om zaken in gang te zetten, een paar bijbehorende communities. Het zag er lekker uit. "Ik heb er zin an," zou Professor Pim gezegd hebben. Maar ja, we hebben gezien hoe het gaat met de virusbestrijding van de overheid. Het virus sterft eerder van pure verveling, dan dat het door de overheid effectief bestreden gaat worden.

Tot mei zal er weinig gebeuren, want dan verdwijnt het virus vanzelf wel weer voor een paar maanden. In de tussentijd blijft het lastig om nieuwe zaken op te zetten, tenzij je alles naar online haalt. Die oplossing wordt momenteel samen met Team Jetje tegen het licht gehouden. Binnenkort wordt het ei gelegd, zodat we vanaf januari toch weer het één en ander kunnen gaan doen. Van de overheid moeten we het niet hebben, dat is inmiddels wel gebleken. Mensen die nog iets willen of een bepaalde ambitie hebben, gewoon omdat ze dat leuk vinden, zullen een grote mate van zelfredzaamheid moeten hebben.

Nou ja, morgen gaan we eens kijken hoe dat er allemaal uitziet en waar we nu staan. Want één ding heb ik inmiddels wel geleerd:

"Plan helemaal niets waar de overheid ook maar enige invloed op uit kan oefenen."

17 miljoen virologen

De luchtfietser had zo'n zeurderig melodietje in zijn hoofd, dat steeds weer terug komt. Of je wilt of niet. Het nummer is al wat ouder. "15 miljoen mensen op dat kleine stukje aarde." Zeurmuziek. Typisch Nederlandstalig gezwijmel, waar niet op te fietsen is. Nee, de luchtfietser is meer van Led Zeppelin, Status Quo, Golden Earring en de Rolling Stones in zijn hoofdtelefoon. Daar kun je wel een lekker stukje op weg trappen. "You need coolin, baby, I'm not foolin". *) Dat soort werk.

Maar goed, groot is het landje inderdaad nog steeds niet. Maar voor de rest klopt de titel niet helemaal meer. Het zou nu eigenlijk "17 miljoen virologen moeten heten," bedacht de luchtfietser peinzend, terwijl hij even belde om een langzamere collega luchtfietser in te kunnen halen die kennelijk andere muziek op had staan. Iets van Benny Nijman of zo.

Ach ja, al die coronamaatregelen die deze 17 miljoen virologen samen bedachten... De luchtfietser dacht bijna automatisch terug aan vroeger. Aan zijn jonge jeugdjaren in het idyllisch dorpje aan de zee, waar het altijd naar de schelpenbranderij, rotte vis en dieselolie rook. Daar had je toen nog geen essentiële en niet-essentiële winkels. Wel winkels die gewoon om 5 uur dicht gingen omdat de eigenaar eten moest gaan koken. En de volgende dag gingen die winkels om 9 uur weer open. Dat vond niemand gek.

De woonplaats van uw luchtfietser. De visserij was op het moment van het maken van de foto, ergens in 1971, al uit het dorp aan het verdwijnen.

Uw luchtfietser ging later bij een bank werken. En moest in de middagpauze zijn boodschappen doen. Want al waren we toen al wat verder in de tijd, vóór je naar je werk ging was alles nog dicht. En als je klaar was met werken, was alles ook al weer dicht. Heel vreemd eigenlijk, dat dit nu een halve lockdown heet. Theaters had je alleen in de grote stad en die werden bezocht door de elite. Die miste je dus ook niet. En er was wel een bioscoopje in het dorp. Daar moest je voor je eigen veiligheid op het balkon gaan zitten, want iedereen gooide altijd lege bierflessen naar omlaag. Beneden in de zaal zat je alleen wat veiliger met een stevige helm op.

Nee, als je het zo bekijkt dan was het leven in de jeugdjaren van uw luchtfietser eigenlijk één grote lockdown. En je was het gewend. Je wist immers niet anders. Dus iedereen leefde gewoon vrolijk verder. Het hele leven was er aan aangepast. En we werden in de winter gewoon verkouden en grieperig, want ook dat hoorde erbij. Wel was je immuunsysteem waarschijnlijk wat sterker. De luchtfietser reed vanaf een jaar of 14 op de brommer. Eerst op de mobylette van zijn moeder, later op een eigen, wat forser exemplaar. Een zogenaamde buikschuiver. En dan ging je zomer en winter in een kort leren jasje naar de middelbare school. Door zonneschijn, regen, storm en sneeuw. Want sneeuw had je toen nog. Net als ijs in de sloot achter ons huis. Van begin december tot eind februari kon je op de schaats. IJsbloemen op de ramen in de ochtend. Nee, met dat immuunsysteem zat het wel goed.

"Eigenlijk stellen die maatregelen van de regering dus helemaal niets voor," zo bedacht de luchtfietser terwijl hij linksaf sloeg op een luchtrotonde. Het is een stukje terug in de tijd stappen. Veel meer is het niet. Het is meer de veranderde manier van leven, waardoor het nu als strenge maatregelen wordt gezien. Maar zouden Mark en Hugo toegeslagen hebben in de tijd van de jeugd van de luchtfietser, dan had niemand er iets van gemerkt. Zou het beruchte virus het dan wel gemerkt hebben? Zo erg, dat het er gillend vandoor zou gaan naar een land met een minder doortastende regering? Het is nauwelijks voorstelbaar. Dus waarom zouden deze maatregelen helpen?

Alle kans dat we met een virus zitten tot het in april of mei vanzelf weer naar het zuidelijk halfrond begint te verhuizen. Want dat doen virussen in die tijd uit zichzelf. Zo rond mei volgend jaar zal de regering daarom officieel laten weten dat hun geweldige grondige en goed doordachte beleid vruchten aan het afwerpen is. Zodat Rutte misschien zelfs wel tijd krijgt voor zijn kabinetsformatie. Ach, zeg eens eerlijk. Wie mist er nu eigenlijk een regering? Uw luchtfietser in elk geval niet. Die fietst gewoon door.

*) uit: Whole lotta love van Led Zeppelin.

We gaan nog even verder met de serie over de apen van Mari Kapteijns. Zowel de foto's als de teksten zijn van hem afkomstig.

Een jonge chimpansee drinkt 3-5 jaar bij zijn moeder. Een vrouwtje krijgt gemiddeld elke 4-7 jaar een jong.

Dwergchimpansee of BONOBO

Er is ook een tweede soort chimpansee, de bonobo, een kleinere soort. De bonobo staat samen met haar naaste verwant, de chimpansee, van alle levende diersoorten het dichtst bij de mens De bonobo stond vroeger ook bekend als dwergchimpansee en lijkt op de grote chimpansee.

Bonobo's leven uitsluitend in de Congolese regenwouden in een beperkt leefgebied.
Bonobo's en chimpansees verschillen enorm in gedrag.

In tegenstelling tot de chimpansees zijn de vrouwtjes de baas bij de bonobo's.
De grootste bijzonderheid van de sociale structuur van bonobo's is dat de vrouwtjes meestal het hoogst in de rangorde staan. Oorzaak hiervoor is dat bij een strijd tussen een vrouwtje en een mannetje de andere vrouwtjes vaak te hulp schieten.

Bij bonobo's is de rangorde van een mannetje dan ook vaak afhankelijk van de rangorde van zijn moeder, meer dan van het hebben van de juiste vrienden onder de andere mannetjes, zoals bij chimpansees. Frans de Waal, De Bonobo en de tien geboden. Moraal is ouder dan de mens.

Hebben we religie nodig om goed te zijn? Hoe dicht ze ook bij ons staan (98% DNA), in een Bonobo gemeenschap is nog nooit een kerk opgericht. Maar dat is ook helemaal niet nodig: in het goddeloze universum van bonobo (kleine chimpansee) bestaan medelijden, zorgzaamheid en rechtvaardigheid wel degelijk. Dat deze eigenschappen ouder zijn dan de mensheid, laat De Waal zien in dit boek over de evolutionaire basis van ons betere zelf.

De macht van de vrouwen bij de Bonobo
De bonobo staat samen met haar naaste verwant, de chimpansee, van alle levende diersoorten het dichtst bij de mens. De bonobo stond vroeger ook bekend als dwergchimpansee en lijkt er op.
Zoals uitgelegd in het bekendste boek over bonobo's, van de Nederlandse bioloog Frans de Waal getiteld: ‘De Bonobo en de tien geboden’, verschillen bonobo's en chimpansees enorm in gedrag. Een duidelijk verschil is dat bonobo's minder geneigd zijn tot geweld dan chimpansees. Geweld onder bonobo's komt voor, maar het is veel minder gebruikelijk en vrijwel altijd ook minder serieus. Daarentegen is seks bij bonobo's een veelvoorkomend verschijnsel met een grote sociale functie. Bonobo’s doen, net als de mens, aan seks voor het plezier en hebben geen vaste paartijd. Bonobo's zijn polygaam: vrouwtjes kunnen met alle mannetjes, behalve haar zonen, uit de groep paren. Ze kijken elkaar bij het paren aan. Ze hebben ook seksuele relaties met individuen van hetzelfde geslacht.

De vrouwtjes zijn de baas
De grootste bijzonderheid van de sociale structuur van bonobo's is dat de vrouwtjes meestal het hoogst in de rangorde staan. Oorzaak hiervoor is dat bij een strijd tussen een vrouwtje en een mannetje de andere vrouwtjes vaak te hulp schieten. Bij bonobo's is de rangorde van een mannetje dan ook vaak afhankelijk van de rangorde van zijn moeder, meer dan van het hebben van de juiste vrienden onder de andere mannetjes zoals bij chimpansees. De mens zou hiervan kunnen leren. Dat zou vrouwen een sterkere basis geven en waarschijnlijk (veel) minder geweld tegen vrouwen en in het algemeen.

Na de terugkijk van vandaag gaan we vooruitkijken. Naar de maand december en naar het jaar dat daarna komt.

Colofon

Jetje's dag verschijnt in principe elke werkdag. Deze publicatie wordt uitgegeven door Henriëtte Sibie samen met Team Jetje, een ondersteunend team met een wisselend aantal medewerkers.

Bijdragen

Mocht je ook eens een bijdrage aan Jetje's dag willen leveren, dan is dat altijd mogelijk. Er zijn geen kosten aan verbonden, maar er is ook geen sprake van een vergoeding. Het geeft wel een leuke exposure want het weblog wordt goed gelezen. Een verwijzing naar je eigen website of weblog is altijd toegestaan. Affiliatelinks zijn niet toegestaan.

Bij belangstelling of vragen kun je altijd contact opnemen en dan kijken we graag samen met jou wat er mogelijk is. En dat is best veel.